در گزارش‌های قبل به بحث انحصار و ساختار مالکیتی تودرتوی صنعت خودرو پرداختیم و اینکه چگونه هر یک از شرکت‌های خودروساز بدون هیچ رقابتی به تولید محصولات بی‌کیفیت ادامه می‌دهند و به علت ساختار شبه‌دولتی خود نیز از پاسخگویی به مردم طفره می‌روند.

در این قسمت با فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو درباره کیفیت خودروها سخن گفتیم. خودروهایی که ۳۰ سال است با پلتفرم قدیمی و کاهش کیفیت متریال با چهره‌ای تازه «فیس لیفت» و اضافه شدن چند آپشن اجباری اما بی‌کیفیت نظیر کیسه‌های هوا و ترمزABS، اما با همان باطن قدیمی تولید می‌شوند.

مصرف‌کننده در اولویت صنعت خودرو نیست

فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: نگاهی به فهرست تولیدات دو خودروساز اصلی نشان می‌دهد بیشتر محصولاتی که در کشورهای دیگر به خاطرات پیوسته‌اند هنوز در سبد تولید این شرکت‌ها قرار دارند. 

این کارشناس خودرو پایین بودن کیفیت خودروها را ناشی از این می‌داند که مصرف‌کننده در هیچ کجای فهرست اولویت‌های صنعت خودرو قرار ندارد. 

به گفته وی با چنین چشم‌اندازی از خودروهایی که سه دهه روی خط تولید بوده‌اند چه توقعی برای کیفیت و ایمنی دارید.
وی درباره کاهش مقاومت ورق‌های فولادی مورد استفاده در صنعت خودرو می‌گوید: در خودروهای داخلی جنس ورق‌های مورد استفاده در بدنه خودرو عمدتاً از فولادهایی است که مقاومت ندارند. بحث مقاومت ربطی به کاهش ضخامت فولاد ندارد. در اصول مهندسی می‌توان از ورق بسیار نازک ولی مقاوم و دارای شکل‌پذیری و جوش‌پذیری بالا استفاده کرد چنانچه در ماشین‌های ایمن پنج ستاره ضخامت فولاد در حد دودهم میلی‌متر است.

ایمنی خودروهای داخلی قربانی کاهش هزینه

زاوه با اشاره به اینکه در ابتدا خودرو ۴۰۵ یک خودرو نیمه‌امن و ۲۰۶ هم یک خودرو امن محسوب می‌شدند اما حالا این‌ طور نیست توضیح می‌دهد: در زمان تولید خودرو ۴۰۵ (این خودرو در سال ۱۹۸۴ چهار سال پس از تولید عنوان بهترین خودرو اروپا را دریافت کرد) یکی از مدیران سابق این حوزه برای کاهش هزینه، پل عرضی سقف را در ۴۰۵ حذف کرد و این کار موجب شد اگر به سقف خودرو فشار وارد بشود، به داخل فرو برود، نقطه‌جوش‌ها را در بازه‌های مختلف زمانی بازنگری کردند و تعداد آن‌ها را کاهش دادند، جنس ورق‌ها را تغییر دادند و اصلاحات دیگری هم در کابین، نمای ظاهری و مشخصات فنی این خودرو دادند که سبب شد ایمنی آن کاهش پیدا کند. وقتی این خودرو آتش گرفت به ‌جای اینکه مدیر وقت محاکمه شود ارتقای شغلی پیدا کرد و در محل بعدی هواپیما ساخت که از پنج فروند آن چهار فروند سقوط کرد. زاوه ادامه می‌دهد: وجود ایربگ روی ماشینی مثل ۴۰۵ از اساس طنز است. وقتی مقاومت کافی بدنه ندارید، وقتی داشبورد در اثر تصادف ثابت نمی‌ماند و حرکت می‌کند، وقتی صندلی حرکت می‌کند و می‌شکند، در چنین شرایطی اصلاً ایربگ به شما کمکی نمی‌کند. الزام کردند همه ماشین‌ها ایربگ داشته باشند اینکه ایربگ واقعاً در این خودروها چقدر کارایی دارد بررسی نشده است.

تاخت‌وتاز ماشین‌های بی‌ستاره در کشور

زاوه با یادآوری اینکه وقتی از یک قالب به مدت ۳۰سال برای تولید استفاده می‌شود کیفیت آن کم می‌شود تأکید می‌کند: اصلاً فرض کنید بتوانید خودرو با همان کیفیت روز اول تولید کنید یعنی نه در ترکیب مواد دست ببرید نه موارد فنی را دست‌کاری کنید، تست ایمنی در ۳۰سال گذشته بارها و بارها بازنگری و سختگیرانه شده به ‌طوری ‌که شما اکنون خودرو مدل۲۰۱۰ را تست بکنید هیچ ستاره‌ای نمی‌گیرد، چون استانداردها در این مدت به واقعیت نزدیک‌تر شده تا خودروها جان مردم را نگیرند.

وی با اشاره به اینکه در همه جای دنیا شرکت‌های خودروساز تست تصادف محصولات خود را به شکل عمومی منتشر می‌کنند می‌افزاید: اگر به سایت تست تصادف «یورو انکپ» بروید فیلم تست همه خودروها هست که این مؤسسه بر مبنای تست‌های خودش انجام داده و منتشر کرده است و ما هیچ محصول یورو انکپ‌دار در ایران نداریم.

کم‌کاری‌ها را پای تحریم‌ها ننویسید

این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به اینکه برخی کم‌کاری خود را به ‌پای تحریم‌ها می‌نویسند تأکید می‌کند: ۴۰۵ سال ۶۸ آمده است. حدود ۲۲ سال ۴۰۵ تولید کردند تحریم نبودند. این آقایان که پشت تحریم پنهان‌ شده‌اند بگویند در طول این ۱۰سال چه می‌کردند. پراید دو سال است که از رده خارج ‌شده است. پیکان ۸۴ از رده خارج ‌شده که به اسم آردی، آریسون و وانت پیکان زنده است. سمند هم سال ۸۰ آمده، ۲۰۶ هم ۸۰ آمده بعد از ۲۰ سال هنوز روی خط تولید است، چرا وقتی زمان پاسخگویی برای کم‌کاری‌ها می‌رسد پای تحریم‌ها را وسط می‌کشید. تا پیش از تحریم‌ها هم کاری نکرده‌اید، حالا هم خارجی‌ها بیایند تأثیری نخواهد داشت. اکنون ایراد هم بگیرید می‌گویند نه ما مثلاً ۴۰۵ را از رده خارج کردیم داریم SLX می‌زنیم این‌ها فرق دارد. چه فرقی دارد فقط گرافیک چراغ عوض ‌شده است.

ارتقای خودروهای داخلی در حد تغییر چهره

زاوه با اشاره به اینکه خودروسازان در دنیا با گذشت چند سال از عرضه یک محصول، با توجه به قدیمی شدن ظاهر آن اقدام به بازطراحی آن خودرو می‌کنند تا با ایجاد ظاهری جدید و تغییراتی در آپشن‌ها و ویژگی‌های فنی آن، اصل رقابتی بودن محصول خود را حفظ کنند می‌گوید: در کشور ما مفهوم فیس لیفت طوری دیگری جا افتاده است. مثلاً دنا، رانا و سورن چراغ‌ها و سپرشان عوض ‌شده و می‌گوییم فیس لیفت شده‌اند. تیبا را فیس لیفت کردیم ساینا می‌زنیم، تغییرات این خودروها تنها محدود به شکل ظاهری آن می‌شود و اثری از بهبودهای فنی در نسخه قدیمی نیست و جالب اینجاست که فیس لیفت‌ها در قالب نسخه‌ای گران‌تر از مدل‌های سابق، به ‌طور موازی با آن‌ها به فروش می‌رسند و جایگزین آن‌ها نمی‌شوند.